Zet een groepje van 60 jonge ambtenaren een nacht lang bij elkaar en je krijgt een mooi beeld van de overheid van de toekomst: een kansenfabriek die het leven leuker maakt voor de inwoners van Nederland en hen zo weinig mogelijk tot last is.

Schaatsen zonder vergunning

Een paar jaar geleden hadden we een ijskoude winter in Nederland. In Breda, waar ik toen voor de gemeente werkte, waren de singels bevroren. Leuk, dacht een aantal inwoners, laten we een groot schaatstoernooi op de singels organiseren. Maar voor zo’n evenement heb je een vergunning nodig. En een vergunning, dat duurt lang bij de gemeente. Zo lang dat de singels allang weer open zouden liggen tegen de tijd dat die vergunning er zou zijn.

Wat deden de initiatiefnemers? Ze gingen door, zonder vergunning, en het evenement werd een groot succes. Ook de gemeente Breda was tevreden. In een brief aan de organisatie gaf de gemeente aan dat ze blij waren dat de initiatiefnemers zich niet hadden laten ontmoedigen door de procesgang rondom de vergunning.

Positief effect van de economische crisis

Dit hele gebeuren triggerde me. De voorbije jaren ben ik namelijk vaker situaties tegengekomen, waarin mensen dingen zelf wilden regelen of organiseren, maar de (lokale) overheid de frustrerende factor was. Dat past niet in de huidige tijdgeest, waarin inwoners zelf aan zet willen zijn. Een overheid die alles zelf wil bedenken en in eigen hand wil houden, is achterhaald. Van zo’n overheid heb je alleen maar last en daarvoor is de overheid nou juist niet bedoeld.

De economische crisis heeft ons wat dat betreft ook goede dingen gebracht. Mede door de financiële tegenwind moest de overheid haar allesbepalende rol loslaten en taken overdragen aan inwoners. Dat kunnen ze heel goed, kijk maar naar het schaatsevenement. Een ander voorbeeld is de burgerbegroting. Bij wijze van experiment zijn inwoners van Breda bezig een alternatieve begroting op te stellen. Daaruit komen goede initiatieven, wat aantoont dat inwoners prima in staat zijn om taken van de overheid over te nemen.

Daarbij worden ze geholpen door nieuwe technologieën. Tegenwoordig kun je via appjes communiceren met de gemeente en zo participeren aan de samenleving. Een wereld van verschil met, pak ‘em beet, 20 tot 30 jaar geleden, toen je nog naar inspraakavonden ging en lang moest wachten op een brief van de gemeente met een antwoord op jouw vraag.

Naïef en vooruitstrevend

Voor jonge ambtenaren is de huidige situatie bij de overheid ideaal. De snelle technologische ontwikkelingen, in combinatie met inwoners die zelf initiatief nemen, maken dat zij de sleutel in handen hebben om de overheid een eigentijds gezicht te geven. Zij zijn opgegroeid met internet, social media en een overheid die minder allesbepalend is. Tegen die jonge ambtenaren zou ik willen zeggen: wees naïef en vooruitstrevend in je werk. Toon lef en loop voor de meute uit, ook al is het je eerste baan. Je zult zien dat je met die instelling veel kunt bereiken.  

Over jonge gemotiveerde ambtenaren hoeven we ons in Nederland geen zorgen te maken, want die zijn er in overvloed. Bij het evenement Night to 5 bijvoorbeeld, onlangs in Utrecht. Van negen uur ’s avonds tot vijf uur ’s ochtends – een leuke knipoog naar de werkdag van de ambtenaar – vertelden 60 young professionals werkzaam bij de overheid vol passie en vuur over hun motivatie om van Nederland een nog leuker land te maken. Sommigen zullen nu denken: ‘je bent geschift om midden in de nacht bezig te zijn met het veranderen van de overheid.’ Klopt, maar ik denk dat je sowieso een tikkeltje geschift moet zijn om iets groots te bereiken. Want zijn niet alle wereldverbeteraars een beetje gek?
Arend Meijer is regiomanager bij PinkRoccade Local Government en lid van de Provinciale Staten Noord-Brabant namens D66.